Δελτίο Τύπου εκδήλωσης «Η πνευματική ιδιοκτησία μεταξύ πολιτισμού και εμπορίου»

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2018 η εκδήλωση «Η πνευματική ιδιοκτησία μεταξύ πολιτισμού και εμπορίου», την οποία συνδιοργάνωσαν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και η Ένωση Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας Κύπρου (ΕΔΠΙ) σε συνεργασία με το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου. 

Στον χαιρετισμό που απηύθυνε στην εκδήλωση, ο κ. Παύλος Παρασκευά, Διευθυντής Πολιτιστικών Υπηρεσιών,  Γενικός Γραμματέας της Κυπριακής Εθνικής Επιτροπής UNESCO, αναφέρθηκε στην σημασία της πνευματικής ιδιοκτησίας ως παράγοντα ενδυνάμωσης της πολιτιστικής ποικιλομορφίας και στην ανάγκη ευαισθητοποίησης του κοινού σε θέματα προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και στις δράσεις των Πολιτιστικών Υπηρεσιών για την ενίσχυση των δημιουργών και καλλιτεχνών σε όλα τα επίπεδα. 

Ο κ. Σπύρος Κόκκινος, Έφορος Εταιριών και Επισήμου Παραλήπτη, στο δικό του χαιρετισμό σημείωσε την αυξημένη σημασία που απέκτησε ο κλάδος της πνευματική ιδιοκτησίας ιδιαίτερα τα τελευταία 10 χρόνια στην κυπριακή έννομη τάξη, στη διττή φύση της πνευματικής ιδιοκτησίας μεταξύ πολιτισμού και εμπορίου, καθώς και σε πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις, ενώ  εστίασε στην προστασία του έργου ως άϋλο εμπορικό αγαθό ιδιαίτερης αξίας στη σύγχρονη οικονομία.

  Η κ. Έλενα Θεοδούλου-Χαραλάμπους, Μορφωτική Λειτουργός Α’ Π.Υ., Σημείο Επαφής για την Σύμβαση της UNESCO για την Προστασία και Προώθηση της Πολυμορφίας των Πολιτιστικών Εκφράσεων, τόνισε το ρόλο της πνευματικής ιδιοκτησίας στη σύγχρονη εποχή και την ανάγκη αποτελεσματικής και ουσιαστικής προστασίας των δημιουργών, καθώς και την αυξημένη σημασία της πνευματικής ιδιοκτησίας στον πολιτισμό και την παιδεία.

 Η κ. Τατιάνα Ελένη Συνοδινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και Πρόεδρος της ΕΔΠΙ  σημείωσε στον χαιρετισμό της ότι  η  ανάδειξη της μοναδικότητας της πνευματικής ιδιοκτησίας,  ως μιας ιδιαίτερης  μορφή ιδιοκτησίας που, μεταξύ πολιτισμού και εμπορίου, στοχεύει παράλληλα στην οικονομική αξιοποίηση των έργων του πνεύματος και στην επίτευξη ευρύτερων πολιτιστικών στόχων, κρίνεται σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ γιατί  κυρίαρχα τεχνολογικά πρότυπα και οι συνήθειες του Διαδικτύου, εμφανίζουν την πνευματική ιδιοκτησία μια «ενοχλητική πολυτέλεια», ενώ συχνά  καταγγέλλεται ότι η π.ι., με τους περιορισμούς που επιβάλλει, λειτουργεί ως φρένο στην ελευθερία της διαδικτυακής έκφρασης, στο δικαίωμα στην παιδεία και στο δικαίωμα συμμετοχής στον πολιτισμό, αλλά ακόμη και ως εμπόδιο στην επιχειρηματική ελευθερία των παρόχων διαδικτυακών υπηρεσιών. 

Στο πρώτο μέρος  της εκδήλωσης, το οποίο συντόνισε ο κ. Philippe Jougleux, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νομική Σχολή, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ιδρυτικό Μέλος ΕΔΠΙ, αναπτύχθηκαν  θεματικές που άπτονται της πολιτιστικής και ηθικής διάστασης της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας, με επίκεντρο τη σύζευξη ή τη σύγκρουση οικονομικών και πολιτιστικών επιδιώξεων. 

Ο κ. Σώζος Θεοδούλου, Πρόεδρος ECTA, Ειδικός Επιστήμονας - Πανεπιστήμιο UCLan Cyprus,  Μέλος ΕΔΠΙ, ανέπτυξε το ζήτημα των εξαιρέσεων ως μοχλό ανάπτυξης πολιτισμικής παραγωγής.  Ειδικότερα, ανέπτυξε το εθνικό πλαίσιο και τις προτεινόμενες από την Πρόταση Οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά εξαιρέσεις, ενώ τόνισε την ανάγκη καθιέρωσης υποχρεωτικών εξαιρέσεων και περιορισμών.

Στη συνέχεια ο κ. Κωνσταντίνος Παπαντωνίου, Δικηγόρος, Μέλος ΕΔΠΙ, παρουσίασε τις εξαιρέσεις του Ν. 59/1976 που δύναται να αποτελέσουν βάση για αναπαραγωγή έργων με στόχο τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, τις  προτεινόμενες από την Πρόταση Οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά εξαιρέσεις και την ανάγκη αρμονικής εξισορρόπησης της πνευματικής ιδιοκτησίας με το δικαίωμα στην παιδεία και στον πολιτισμό.  Κατόπιν η κ. Νικολέττα Επαμεινώνδα, Δικηγόρος, Ιδρυτικό Μέλος ΕΔΠΙ παρουσίασε τις εξουσίες του ηθικού δικαιώματος του δημιουργού, αναλύοντας τη δικαιολογητική και νομική του βάση, με έμφαση στο πως η αναγνώριση της πατρότητας και η ακεραιότητα του έργου προστατεύονται στην Κύπρο και ευρύτερα σε χώρες του κοινοδικαίου.

Στο τέλος της πρώτης ενότητας, η κ. Τατιάνα  Ελένη Συνοδινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια,  Τμήμα Νομικής,  Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ιδρυτικό μέλος/Πρόεδρος της ΕΔΠΙ ανέπτυξε εάν το  νέο συγγενικό δικαίωμα των εκδοτών τύπου που προτείνεται στο άρθρο 11 της Πρότασης Οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά μπορεί να δώσει μια ικανοποιητική απάντηση  στο πρόβλημα της βιωσιμότηγας του διαδικτυακού τύπου, εξασφαλίζοντας συνθήκες πολυφωνίας, ή εάν, αντίθετα θα λειτουργήσει ως φρένο στη ελευθερία της πληροφόρησης εις βάρος του πλουραλισμού.

 Στο δεύτερο μέρος, το οποίο συντόνισε η κ. Ελένη Παπαχαραλάμπους, Δικηγορική Εταιρία «Κούσιος Κορφιώτης Παπαχαραλάμπους ΔΕΠΕ», Δικηγόρος, μέλος ΕΔΠΙ,  παρουσιάστηκαν οι εξελίξεις του κυπριακού και ευρωπαϊκού δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας με έμφαση στο έργο ως οικονομικό και εμπορικό αγαθό.

 Ο κ. Ανδρέας Χριστοφόρου, Δικηγόρος, Ιδρυτικό Μέλος ΕΔΠΙ, ανέπτυξε την προστασία της φωτογραφίας στο κυπριακό και ευρωπαϊκό δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας, εστιάζοντας στις προϋποθέσεις προστασίας αλλά και στο ποιος είναι ο δικαιούχος. Κατόπιν,  ο κ. Αχιλλέας Δημητριάδης,  Δικηγόρος, Ιδρυτικό Μέλος ΕΔΠΙ παρουσίασε την προστασία του λογισμικού στη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ.  Ο κ. Δημητριάδης ανέπτυξε τις ιδιαιτερότητες του λογισμικού ως έργο με μεγάλη οικονομική αξία, τα δικαιώματα και τις εξαιρέσεις , καθώς και αναφέρθηκε εκτενώς σε σχετική  ενωσιακή νομολογία.

 Ο κ. Philippe Jougleux, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νομική Σχολή, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ιδρυτικό Μέλος ΕΔΠΙ, παρουσίασε το επικείμενο άρθρο 13 της Πρότασης Οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά Στην ομιλία του με τίτλο «Χρήση προστατευόμενου περιεχομένου από παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας» ο κ. Jougleux αναφέρθηκε στις προκλήσεις από την εισαγωγή της νέας διάταξης και τις έντονες αντιπαραθέσεις σχετικά με το εάν αυτή είναι αναγκαία ή εάν, αντίθετα, θα επιβαρύνει υπερβολικά τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας και θα περιορίσει την ελευθερία της διαδικτυακής έκφρασης, ενώ σημείωσε ότι μηχανισμοί αναγνώρισης περιεχομένων που προστατεύονται με πνευματικά δικαιώματα χρησιμοποιούνται ήδη από παρόχους όπως η Youtube.

Κατόπιν, η κ. Πολύμνια Λευτέρη, Δικηγόρος, Ιδρυτικό Μέλος ΕΔΠΙ,  αναφέρθηκε στο ενωσιακό και εθνικό πλαίσιο για τη συλλογική διαχείριση της πνευματικής ιδιοκτησίας και σημείωσε ότι η συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων, διευκολύνει την παρακολούθηση των χρήσεων των δικαιωμάτων που γίνεται, επιβάλλει τους όρους της αδειοδότησης της χρήσης, διαπραγματεύεται και εισπράττει τα αντίστοιχα δικαιώματα και τα διανέμει στους δικαιούχους. Όπως τόνισε, η  πνευματική ιδιοκτησία μπορεί ευκολότερα σήμερα από ποτέ, να γίνει αντικείμενο κλοπής, ιδιοποίησης και παράνομης χρήσης. Για να μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει, να παράγεται και να προάγεται, απαιτείται από όλους μας  ο σεβασμός, η προστασία και η νενομισμένη χρήση της, μέσω της αδειοδότησης και της καταβολής εύλογης αμοιβής στους δικαιούχους της.

 Τέλος, η κ. Χαρά Τόκα, Δικηγόρος Αθηνών, Μέλος ΕΔΠΙ, ανέπτυξε το ζήτημα της χρονικής διάρκεια της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η κ. Τόκα αναφέρθηκε ευρύτερα στην προβληματική της κατάλληλης χρονικής διάρκειας προστασίας και στην τάση επέκτασης της διάρκειας που επικράτησε διεθνώς τα τελευταία χρόνια, ενώ ανέλυσε τις σχετικές διατάξεις του Ν. 59/1976.